عناصر غذایی خاک و عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان

به نظر شما گیاه برای رشد خود فقط به آب و هوا نیاز دارند؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا به پاسخ سوال های خود دست یابید

مواد غذایی خاک :

عناصر غذایی مورد نیاز گیاه که از خاک جذب میشوند به دو دسته عناصر میکرو ( کم مصرف) و عناصر ماکرو ( پر مصرف ) تقسیم می شوند . عناصر غذایی ماکرو به مقدار زیاد مورد نیاز گیاه بوده و عبارتند از  s, Mg, Ca, P, N2 و یا O2   که ازهوا یا آب جذب گیاه می شوند ، عناصر غذایی همیشه به مقدار کافی در خاک وجود ندارند یا به فرم غیر قابل جذب هستند بنابراین باید به خاک اضافه گردند . گاهی ممکن است عناصر غذایی بیش از مقدار مورد نیاز گیاه در خاک وجود داشته و باعث بروز مسمومیت در گیاه گردند . بعضی از عناصر نیز برای انسان ، دام و گیاه خطرناک بوده که مهمترین آنها عبارتند از Se ، Al , Hg، pb و Ar هر گاه میزان یک عنصر اصلی در بافتهای گیاه از حد مورد نیاز برای رشد طبیعی آن گیاه کمتر باشد گفته میشود که گیاه دچار کمبود عنصر غذایی مذکور می باشد . کمبود عناصر در شرایط زیر روی می دهد :

 - كم بودن غلظت عنصر در محيط ریشه

 - تغيير شكل عنصر در محيط ریشه

 - تغيير شكل عنصر به صورتی که گیاه قادر به جذب آن نباشد .

 - ازدیاد میزان یک عنصر تا حدی که جذب عنصر دیگری را با اشکال مواجه کند و باعث بروز کمبودهای تحمیلی گردد.

خاکهای آلی و رسی ظرفیت تبادل کاتیونی زیادی داشته و خطر شسته شدن کاتیونها در این خاکها از خاکهای شنی کمتر است . بعضی از عناصر در خاک حرکت زیادی ندارند و در سطح خاک تجمع پیدا میکنند مانند  فسفر و بعضی دیگر مانند  نیتروژن حرکت زیادی دارند و سریعتر به اعماق خاک نفوذ می کنند . کمبود یک عنصر غذایی می توان موجب کاهش ظرفیت جذب گیاهان شود با رفع کمبود چنین عنصر غذایی ، جذب عناصر غذایی افزایش می یابد و این موضوع معمولا همراه با افزایش جذب عناصر دیگر خواهد بود. گاهی ممکن است میزان جذب عنصر بیش از مقدار مورد نیاز گیاه باشد که به آن مصرف تجملی گفته می شود . چنانچه غلظت عنصر از این مقدار بیشتر گردد گیاه دچار سمیت ناشی از آن شده و رشد مجددا کاهش می یابد . غلظت مطلوب و سمی عناصر در گیاهان مختلف متفاوت است و بعلاوه برحسب سن گياه و سایر شرایط شیمیایی خاک ممکن است تغییر یابد .

با آنکه اهمیت افزودن کودهای دامی و املاح و آهک به خاک برای بالا بردن میزان محصول از زمان های بسیار قدیم شناخته شده بود، ولی اهمیت واقعی این گونه مواد غذایی فقط در قرن نوزدهم معلوم گشت.

گیاهان برای تغذیه به یک عده از عناصر احتیاج دارند، البته مقدار این عناصرغذایی برای انواع مختلف گیاهان متفاوت است. در اغلب خاک ها مقدار نسبی این عناصر ، مطابق احتیاجات طبیعی گیاه نیست. از آن گذشته زمین نمی تواند اینگونه مواد را به اندازه کافی تولید کند و آن مقداری هم که در خاک وجود دارد، به مرور بوسیله گیاه جذب یا به طرق دیگر از دست می رود. پس برای به دست آوردن محصول کافی، لازم است همه ساله مواد مورد نیاز را به خاک افزود. تعداد عناصر مورد نیاز گیاه تا قرن 19 میلادی 10 عدد تخمین زده می شد که عبارت بودند از : کربن، هیدروژن، اکسیژن، ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیوم، گوگرد و آهن. ولی قرن بیستم پس از آزمایش های فراوان، شش ماده دیگر به این عنصر اضافه شده که عبارت بودند از : منگنز، روی، بر، مس، ملیبدن و کلر.